(Vietpeace) Ngày 27/1/2013 tới, Đảng và Nhà nước ta sẽ long trọng tổ chức kỷ niệm 40 năm ngày ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Đây là dịp để mỗi người dân Việt Nam có cái nhìn toàn diện về những giá trị lớn lao của chiến thắng lịch sử đó, tiếp tục khẳng định giá trị to lớn của những bài học kinh nghiệm vô giá mà chúng ta có được trong đường lối chiến tranh nhân dân, trong đấu tranh ngoại giao nói chung mà trong đó ngoại giao nhân dân đã là một nghệ thuật của ngoại giao Việt Nam.

Bộ trưởng Nguyễn Thị Bình ký Hiệp định chấp dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam (Trung tâm Hội nghị quốc tế Paris, 27/1/1973)

Đàm phán, đi đến ký kết Hiệp định Paris không phải là một chiến trường phải đổ máu, nhưng đó lại là một cuộc đấu trí quyết liệt, cam go giữa những “bậc thầy” của ngành ngoại giao Việt Nam và Mỹ. Trên bàn Hội nghị, một bên là Mỹ “cáo già”, dày dạn kinh nghiệm, nhiều thủ đoạn, còn một bên là Việt Nam tuy còn non trẻ nhưng khôn khéo, biết mình biết người, biết “nhu” biết “cương”. Trí tuệ Việt Nam đã được thể hiện, khẳng định bởi chúng ta phải cùng một lúc tham gia trực diện vào cả hai cuộc đấu tranh: trên chiến trường Việt Nam và trên bàn đàm phán ở Pháp. Mục đích cuối cùng là chúng ta phải giành chiến thắng! Vượt qua bao khó khăn, kết hợp sự thông minh, mưu trí trên bàn đàm phán và sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế, chúng ta đã giành được thắng lợi. Kết quả của cuộc đàm phán kéo dài nhất, cam go nhất trong lịch sử ngoại giao Việt Nam đã khẳng định được bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam. Chúng ta không chỉ nhận được sự cảm phục của nhân dân các nước trong hệ thống XHCN, mà còn của nhân dân các nước yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới. 
 
Sau cuộc Tổng tiến công Mậu thân 1968, cục diện cuộc chiến ở Việt Nam đã có nhiều thay đổi; hai bên bắt đầu cuộc đàm phán Việt Nam - Hoa Kỳ. Ta thực hiện chiến lược “vừa đánh vừa đàm”, bắt đầu từ mùa Xuân năm 1968 và kết thúc vào ngày 27/1/1973. Cuộc đàm phán về chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam đã diễn ra trong hai đời tổng thống Mỹ (Lyndon B. Johnson và Richard M. Nixon).
 
Giai đoạn đàm phán dưới thời Tổng thống Lyndon B. Johnson diễn ra từ 15/3/1968 đến 31/10/1968. Kết thúc giai đoạn này, Tổng thống Johnson buộc phải tuyên bố chấm dứt ném bom và chấp nhận để Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tham gia Hội nghị Paris.

Tháng 1/1969, Richard M. Nixon nhậm chức Tổng thống Mỹ. Ngày 18/1/1969, Hội nghị 4 bên họp phiên đầu tiên dưới hình thức bàn tròn; đoàn đại biểu Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam xếp ngang hàng với các đoàn đại biểu khác. Trên bàn đàm phán, cuộc đấu trí diễn ra quyết liệt giữa các bên đàm phán, đặc biệt là giữa Cố vấn đặc biệt Lê Đức Thọ và Trợ lý Tổng thống Mỹ H. Kissinger.

Tại cuộc đàm phán ngày 8/10/1972, phái đoàn Việt Nam đưa cho Mỹ bản dự thảo Hiệp định với những điều khoản yêu cầu Mỹ rút hết quân khỏi miền Nam Việt Nam. Bản dự thảo lúc đầu được các bên nhất trí, nhưng đến ngày 22/10/1972 phía Mỹ lật lọng không chấp thuận và viện dẫn chính quyền Nguyễn Văn Thiệu đòi sửa đổi bản dự thảo. Đến ngày 12/12/1972, cuộc đàm phán phải tạm dừng.
Đêm 18/12/1972, Tổng thống Richard M. Nixon ra lệnh ném bom huỷ diệt Hà Nội và Hải Phòng bằng máy bay B52. Cuộc đụng đầu lịch sử 12 ngày đêm được ví là Trận Điện Biên Phủ trên không kết thúc bằng việc 81 máy bay Mỹ bị bắn rơi, trong đó có  34 pháo đài bay B52 và 5 chiếc F111; có những “pháo đài bay B52” bị bắn rơi ngay trên bầu trời Hà Nội. Đây là đòn quyết định nhất buộc Richard M. Nixon, ngày 30/12/1972, phải tuyên bố ngừng ném bom miền Bắc từ vĩ tuyến 20 trở ra, và đề nghị cho phía Mỹ gặp đoàn đại biểu Việt Nam tại Paris để ký hiệp định chấm dứt chiến tranh. Ngày 23/1/1973, Cố vấn Lê Đức Thọ cùng Trợ lý Tổng thống Mỹ H. Kissinger đã ký tắt văn bản Hiệp định. Ngày 27/1/1973 đã diễn ra lễ ký chính thức Hiệp định tại Paris, buộc Mỹ phải cuốn cờ rút khỏi miền Nam, đồng thời làm sụp đổ chủ nghĩa thực dân mới của Mỹ, chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Việt Nam.
 

Các Bộ trưởng ngoại giao ký Hiệp định Paris về VN: William Rogers, thay mặt đoàn Hoa Kỳ; Nguyễn Duy Trinh thay mặt đoàn VN DCCH; Trần Văn Lắm thay mặt đoàn VN CH; Nguyễn Thị Bình thay mặt đoàn CP CM lâm thời MNVN.

Các Bộ trưởng ngoại giao ký Hiệp định Paris về VN: William Rogers, thay mặt đoàn Hoa Kỳ; Nguyễn Duy Trinh thay mặt đoàn VN DCCH; Trần Văn Lắm thay mặt đoàn VN CH; Nguyễn Thị Bình thay mặt đoàn CP CM lâm thời MNVN