Nhân Kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam và Philippines (12/7/1976 - 12/7/2021), Tạp chí Thời Đại đã có cuộc trò chuyện với TS. Vũ Xuân Trường, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam – Philippines, Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Philippines về quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt giữa hai nước.

- Xin ông chia sẻ về những bước phát triển trong quan hệ Việt Nam - Philippines thời gian qua?

Ngày 12/7/1976, hai nước đã chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mở đường cho việc phát triển quan hệ kinh tế, chính trị, văn hóa. Đến nay, hai nước đã có hơn 30 hiệp định, thỏa thuận, bản ghi nhớ giữa chính phủ, các bộ, ngành hai nước. Đặc biệt, văn bản đối tác chiến lược ký cuối năm 2015 đã tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho phát triển quan hệ nhiều mặt giữa hai nước.

Trước đó, Philippines mới chỉ thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ và Nhật Bản. Quan hệ đối tác chiến lược đã giúp hai nước phát triển khá nhanh về nhiều mặt, đặc biệt là quan hệ kinh tế, thương mại. Năm 2015, kim ngạch thương mại hai chiều chưa tới 3 tỷ USD, đến nay đã tăng lên hơn 5 tỷ USD, trong đó Việt Nam luôn thặng dư thương mại.

Về đầu tư trực tiếp, Philippines tiếp tục duy trì các dự án với tổng giá trị hơn 300 triệu USD vào Việt Nam. Gần đây, một số công ty Philippines và Việt Nam đang có kế hoạch đầu tư khá lớn vào thị trường của nhau.

Trước đại dịch Covid-19, số người Philippines làm việc tại Việt Nam tăng khá nhanh, thời điểm cao nhất khoảng 7.000 người. Số lao động kỹ thuật Việt Nam làm việc ở Philippines cũng tăng lên nhanh chóng; sinh viên, nghiên cứu sinh Việt Nam ở Philippines tăng nhanh, đỉnh cao lên khoảng 2.000 người. Du lịch cũng phát triển rất mạnh. Tuy nhiên, dịch covid-19 đã có những tác động nghiêm trọng tới du lịch, du học và lao động giữa hai nước....

- Ông đánh giá như thế nào về triển vọng hợp tác ở một số lĩnh vực chính giữa của hai nước?

Triển vọng hợp tác giữa các nước trên thế giới, trong đó có hợp tác giữa Việt Nam và Philippines, tùy thuộc vào nhiều yếu tố trong đó có yếu tố về kiểm soát dịch Covid-19 như thế nào. Như các bạn biết, dịch Covid -19 ở Philippines rất nghiêm trọng, tính đến nay gần 1,5 triệu người mắc bệnh và hơn 25.000 người tử vong, trung bình hiện tại khoảng 5 đến 6 nghìn ca nhiễm mới/ngày.

Tại Việt Nam, tình hình dịch Covid-19 cũng phức tạp. Trước mắt, thương mại và đầu tư giữa hai nước tiếp tục phát triển bình thường nhưng du lịch, du học, lao động .... tiếp tục khó khăn. Về trung và dài hạn, triển vọng quan hệ nhiều mặt giữa hai nước rất khả quan, có thể phát triển nhanh vì cả hai bên có chung lợi ích trước mắt cũng như lâu dài để phát triển quan hệ. Năm 2022, Philippines sẽ bầu tử Tổng thống, Thượng viện và Hạ viện. Dù kết quả bầu cử như thế nào chăng nữa thì Philippines vẫn tiếp tục là bạn bè tốt, hàng xóm tốt và quan hệ nhiều mặt giữa hai nước tiếp tục phát triển mạnh.

-Từng làm Đại sứ ở Philippines, ông cảm nhận như thế nào về tình cảm của người dân Philippines về Việt Nam?

Khi được phân công làm Đại sứ tại Philippines tôi cũng hơi lo, một phần do một số bạn bè tôi nói Philippines “dư thừa” bão lụt nhưng thiếu an ninh và ổn định ..... Nhưng sang Philippines được một thời gian tôi thấy thích sống ở đây và rất có cảm tình với người dân. Đúng là bão lụt thì nhiều, vấn đề an ninh ở một vài khu vực nhỏ chưa tốt nhưng về tổng thể không có vấn đề gì đáng quan ngại. Người Philippines rất vui vẻ và cởi mở, nhìn cuộc đời một cách lạc quan. Chính điều này đã giúp họ vượt qua những trận bão kinh hoàng và những trận lụt khủng khiếp. Người Philippines hay hát, hát hay và yêu thích nhiều loại hình văn nghệ khác.

Nếu bạn gặp người Philippines thì dù họ là quan chức cấp cao, cán bộ hay nhân viên, chủ doanh nghiệp hay người lao động bình thường đều thích hát và hát rất hay với giọng ấm và khá cao. Người Philippines rất trân trọng và quý mến người Việt Nam. Một trong nhiều lý do phải kể đến việc cả hai dân tộc trước đây đều là thuộc địa, đã anh dũng đấu tranh và giành độc lập. Văn hóa của hai nước có nhiều điểm tương đồng. Cả hai nước đều là thành viên ASEAN, đều mong muốn mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác vì lợi ích của chính mình và đóng góp vào hòa bình, ổn định, phát triển và hợp tác của khu vực và thế giới.

Đại sứ Vũ Xuân Trường (thứ hai từ trái sang) làm việc với Đại sứ Philippines tại Hà Nội năm 2017.

Thêm vào đó, kinh tế và văn hóa hai nước có nhiều điểm bổ sung cho nhau hơn là cạnh tranh lẫn nhau. Đơn cử như học sinh, sinh viên Việt Nam có thể sang Philippines học vì lợi thế tiếng Anh, hệ thống giáo dục khá tốt, cộng thêm học phí và sinh hoạt phí thấp. Các trường ở Việt Nam có thể thuê giáo viên Philippines, đặc biệt giáo viên tiếng Anh với chất lượng tốt và chi phí thấp. Các nhà hàng, khách sạn, nơi vui chơi, giải trí của Việt Nam có thể thuê các ban nhạc Philippines vừa đam mê hát và hát hay, vừa chơi nhạc giỏi với chi phí không cao. Việt Nam hàng năm xuất khẩu một khối lượng lớn gạo sang Philippines. Chúng tôi thường nói vui: một bên cung cấp "cái ăn", một bên cung cấp tiếng hát, thế thì có gì hay bằng.

-Trong lĩnh vực đối ngoại nhân dân, Hội Hữu nghị Việt Nam - Philippines đã triển khai những hoạt động gì? Kết quả những hoạt động này như thế nào?

Tôi cho rằng đối ngoại nhân dân giữa Việt Nam và Philippines là một lĩnh rộng lớn, Hội Hữu nghị Việt Nam - Philippines đóng vai trò làm chất xúc tác, đoàn kết những người Việt Nam mong muốn phát triển tình hữu nghị và hợp tác với nhân dân Philippines.

Hội Hữu nghị Việt Nam – Philippines (Hội) ra đời cuối năm 2014 nhưng đã có nhiều cố gắng và đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Chúng tôi cho rằng việc truyền thông để nhân dân hai nước hiểu biết lẫn nhau là cơ sở và tiền đề để phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai dân tộc. Vì lẽ đó, Hội rất chú trọng công tác tuyên truyền đối ngoại, lãnh đạo Hội thường viết báo, trả lời phỏng vấn trên các phương tiện thông tin đại chúng đặc biệt nhân các ngày lễ lớn của hai nước.

Thêm vào đó, chúng tôi đã tổ chức các cuộc hội thảo, nói chuyện với sinh viên hai nước về tình hình Philippines cũng như Việt Nam. Hội đã ra trang facebook của Hội, trước mắt chưa có nhiều thông tin nhưng chúng tôi sẽ cố gắng làm phong phú và sâu sắc thêm.

Đáp ứng nguyện vọng của nhiều người mong muốn dựng tượng anh hùng dân tộc, có công dựng nước, Hội chúng tôi đã vận động và hợp tác với một số cơ quan, tổ chức, dựng tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Người anh hùng dân tộc Jose Rizal tại Đại học Thái Nguyên. Từ đó đến nay, nhiều tổ chức và cá nhân đã đến đặt vòng hoa, tưởng nhớ danh nhân vĩ đại, đã có công dựng nước của Việt Nam và Philippines. Trước đó, tại Philippines, Đại học Quốc gia Laguna đã dựng tượng Bác Hồ và Rizal ở Trường chính và 4 chi nhánh của trường.

Những việc cụ thể Hội chúng tôi làm còn rất nhiều như: tổ chức các buổi mít tinh kỷ niệm năm tròn thiết lập quan hệ ngoại giao, quốc khánh hai nước, hợp tác với Đại sứ quán Philippines tại Hà Nội, Đại sứ Việt Nam tại Manila và một số tổ chức, cơ quan khác nhằm mở rộng quan hệ văn hóa, kinh tế giữa người dân hai nước .....

Tuy nhiên, thời gian qua, hoạt động của Hội vẫn còn một số hạn chế do nhiều nguyên nhân khác nhau.

TS. Vũ Xuân Trường, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam – Philippines (bên phải) trong lễ khánh thành tượng Hồ Chí Minh và Jose Rizal tại Đại học Thái Nguyên năm 2019.

- Trong thời gian tới, Hội Hữu nghị Việt Nam - Philippines sẽ triển khai những hoạt động gì để tăng cường tình đoàn kết giữa nhân dân hai nước?.

Cuối năm nay, chúng tôi dự kiến sẽ tổ chức Đại hội, bầu Ban Chấp hành mới và đề ra phương hướng hoạt động trong thời gian tới. Chúng tôi sẽ cố gắng tìm và vận động những người trẻ hoặc tương đối trẻ có trình độ và nhiệt huyết tham gia Ban Chấp hành khóa tới.

Tuy nhiên, hoạt động của Hội trong giai đoạn trước mắt tiếp tục tập trung vào 3 mảng việc lớn. Cụ thể là: tăng cường công tác truyền thông nhằm củng cố và phát triển tình đoàn kết, hữu nghị và hợp tác giữa nhân dân hai nước. Duy trì hợp tác với các cá nhân, tổ chức và cơ quan, đặc biệt với Đại sứ quán Philippines tại Hà Nội, Đại sứ quán ta tại Manila với một số trường Đại học trong đó có Đại học Thái Nguyên, với một số bộ, ngành như Bộ Ngoại giao, Bộ Công thương .... thúc đẩy một số chương trình cụ thể trong đó có một số việc hợp tác với Hội Hữu nghị Philippines – Việt Nam.

Cuối cùng là củng cố và phát triển Hội. Công việc có khá nhiều nhưng có tiến hành được nhiều hay không lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có việc kiểm soát dịch Covid-19 ở nước ta cũng như ở Philippines.

Q.Hoa t.h / TĐ