Hơn 20 Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao trong khuôn khổ ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác diễn ra từ ngày 2-6/8.
Đây là một trong các đợt hội nghị quan trọng nhất trong năm của ASEAN để bàn về tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, kiểm điểm và định hướng quan hệ đối ngoại của ASEAN và trao đổi về các vấn đề khu vực, quốc tế cùng quan tâm.
Trong ngày làm việc đầu tiên, đã diễn ra các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 54 (AMM-54), Hội đồng Cộng đồng Chính trị-an ninh ASEAN lần thứ 23, Hội đồng điều phối ASEAN lần thứ 29, Ủy ban Hiệp ước khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân và Phiên đối thoại với các Đại diện Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR). Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự các Hội nghị này.
Tại các Hội nghị, các nước đánh giá cao tiến độ triển khai các ưu tiên của năm 2021, ủng hộ các sáng kiến của Chủ tịch Brunei về ứng phó thảm họa, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, cách mạng công nghiệp 4.0 và nâng cao ý thức và bản sắc Cộng đồng ASEAN.
Trước thực trạng dịch COVID-19 tái bùng phát ở nhiều nước trong khu vực, các Bộ trưởng đã dành nhiều thời gian trao đổi về hợp tác ứng phó và phục hồi sau đại dịch, nhấn mạnh cần trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm với các đối tác trong nghiên cứu, phát triển, sản xuất và phân phối vaccine.
Các nước cũng nhất trí tiếp tục triển khai các kết quả đạt được trong năm 2020, trong đó có kiểm điểm triển khai Hiến chương ASEAN, xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025 và thúc đẩy hợp tác tiểu vùng.
Thảo luận các biện pháp tăng cường quan hệ với các đối tác, các nước tiếp tục khẳng định giá trị của các cơ chế do ASEAN dẫn dắt cũng như vai trò trung tâm của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, hợp tác và đóng góp xây dựng của các đối tác cho hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực.
Các Bộ trưởng nhất trí thiết lập quan hệ Đối tác đối thoại với Anh và quan hệ Đối tác theo lĩnh vực với Brazil.
Các nước đã trao đổi sâu rộng về nhiều vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Trước các diễn biến phức tạp ở Biển Đông, các Bộ trưởng khẳng định lập trường nhất quán về giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Luật Biển 1982, kêu gọi kiềm chế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, tái khẳng định tầm quan trọng của việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và tiếp tục nỗ lực hướng tới bộ Quy tắc ứng xử COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Luật Biển 1982.
Về vấn đề Myanmar, các nước nhấn mạnh cần triển khai toàn diện và kịp thời Đồng thuận 5 điểm tại Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN tháng 4/2021. Các nước khẳng định mong muốn của ASEAN hỗ trợ Myanmar vượt qua khó khăn, tìm kiếm giải pháp cho những phức tạp hiện nay vì lợi ích của người dân.
Các nước cũng dành thời gian trao đổi về việc cử Đặc phái viên của Chủ tịch ASEAN, nhấn mạnh vai trò của Đặc phái viên trong hỗ trợ đối thoại giữa các bên tại Myanmar cũng như nhanh chóng triển khai các nhiệm vụ theo chỉ đạo của các Lãnh đạo ASEAN.
Các Bộ trưởng nhất trí cần khẩn trương triển khai hỗ trợ nhân đạo cho Myanmar ứng phó với đại dịch COVID-19 thông qua Trung tâm điều phối ASEAN về hỗ trợ nhân đạo và quản lý thiên tai (AHA).
Đoàn Việt Nam, do Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn làm trưởng đoàn, đã tham gia tích cực, đóng góp nhiều ý kiến, đề xuất quan trọng tại các Hội nghị. Bộ trưởng nhấn mạnh đoàn kết và thống nhất là nền tảng cho sức mạnh của ASEAN, đặc biệt trong những giai đoạn khó khăn.
Tinh thần ấy đã được thể hiện xuyên suốt hơn nửa thế kỷ qua và được minh chứng rõ nét trong cuộc chiến chống COVID-19 hiện nay. Trong các nỗ lực ứng phó dịch bệnh, Bộ trưởng chia sẻ ý nghĩa thiết yếu của vaccine, đề nghị ASEAN tận dụng hiệu quả các cơ hội hợp tác với các đối tác, nhất là trong mua sắm và chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine.
Trước những chuyển động mới trong chính sách, quan hệ và cạnh tranh giữa các nước lớn, Bộ trưởng nhấn mạnh ASEAN cần tiếp tục phát huy vai trò của các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, bảo đảm tiếng nói chung và cách tiếp cận cân bằng trong quan hệ với các đối tác.
Bộ trưởng đề nghị kiểm điểm quy trình và thủ tục hoạt động của các cơ chế do ASEAN dẫn dắt nhằm tiếp tục giữ vững mục tiêu, giá trị và vai trò của các cơ chế này.
Trong trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế, Bộ trưởng nhấn mạnh môi trường hòa bình, an ninh và ổn định là điều kiện tiên quyết để ứng phó hiệu quả dịch bệnh, thúc đẩy phục hồi và duy trì tăng trưởng ở khu vực; đề cao lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của Công ước Luật Biển 1982, khuôn khổ điều chỉnh mọi hoạt động trên mọi vùng biển và đại dương.
Bộ trưởng cũng nhấn mạnh yêu cầu triển khai Đồng thuận 5 điểm, và đề nghị đẩy nhanh hỗ trợ nhân đạo cho người dân Myanmar trong bối cảnh nước này đang hứng chịu tác động nặng nề của COVID-19.
Ngày 3/8/2021, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN sẽ tiếp tục chương trình hội nghị với các Đối tác Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản và ASEAN+3./.
Q.Hoa t.h / TTXVN
