Đồng chí Nguyễn Văn Kỉnh sinh ngày 28-2-1916 tại Sài Gòn, mất ngày 26-10-1981 tại Liên Xô. Sinh ra và lớn lên tại Sài Gòn, mang quốc tịch Pháp, nhưng Nguyễn Văn Kỉnh đã giác ngộ Cách mạng rất sớm. Cuộc đời hoạt động cách mạng của ông gắn liền với từng giai đoạn lịch sử của đất nước. Là Đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương từ năm 1938, ông đã 2 lần bị địch bắt về tội “viết báo chống Pháp”, tham gia khởi nghĩa Nam Kỳ và bị đế quốc bắt kết án tử hình, hai lần làm Bí thư Thành ủy của Thành uỷ Sài Gòn trong cao trào chuẩn bị tổng khởi nghĩa 1945 và năm kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, Nguyễn Văn Kỉnh từng là Phó Bí thư Xứ ủy Nam Bộ, Ủy viên Thường trực Trung ương Cục miền Nam, Ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa II, III... và luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ. Đồng chí đã được tặng thưởng Huân chương Độc Lập hạng Nhất và Huân chương Kháng chiến hạng Nhất.
Bên cạnh đó, đồng chí Nguyễn Văn Kỉnh còn được biết đến là người sáng lập ra Hội QTN Việt Nam. Gần 50 năm tuổi Đảng thì hết 49 năm ông dành để phát triển phong trào Esperanto tại Việt Nam - thể hiện một tinh thần chiến đấu không mệt mỏi vì tự do, bình đẳng, bác ái. Năm 1932 ông bắt đầu học Esperanto. Năm 1936 thành lập Chi hội Các nhà QTN Vô sản và năm 1945 thành lập Nhóm QTN Nam Kỳ tại Sài Gòn. Trong kháng chiến chông thực dân Pháp, đồng chí dạy Esperanto trong bưng biền. Năm 1956 thành lập Hội QTN bảo vệ hòa bình Việt Nam (VPEA), nay là Hội QTN VN (VEA). Năm 1959 làm trưởng đoàn VPEA đi dự UK-48 tại Vac-sa-va, sau đó là đại diện của châu Á đọc bài diễn văn trong buổi lễ khánh thành bia tưởng niệm L.L. Zamenhof tại Bjalistok (quê hương của Zamenhof) nhân dịp 100 năm ngày sinh của Zamenhof. Đồng chí cũng được bầu vào Ban CH của Hội QTN toàn cầu (UEA).
Về phong trào Quốc tế ngữ mà Nguyễn Văn Kỉnh đã trọn đời phấn đấu với mục tiêu trong sáng, Nilcola Aleksiev - Chủ tịch danh dự của Phong trào Quốc tế ngữ Thế giới Bảo vệ hòa bình (MEM) - trang trọng viết: Trong đời, tôi chỉ có diễm phúc hai lần được gặp nhà Quốc tế ngữ Việt Nam đầy phẩm giá Nguyễn Văn Kỉnh... Hoạt động của anh chứng tỏ rằng anh đã kết hợp được trong bản thân những phẩm chất của một người lãnh đạo Quốc tế ngữ, một nhà ái quốc quen mình, một nhân vật nhà nước có tinh thần trách nhiệm, một người theo chủ nghĩa Quốc tế có lý có tình.
T. T
