Nhân dịp kỷ niệm lần thứ 30 Quốc khánh nước Cộng hòa Armenia (21/9/1991 - 21/9/2021), Thời Đại đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Văn Thuận, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Thành ủy thành phố Hải Phòng, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam – Armenia (Hội) về vai trò, đóng góp và phương hướng hoạt động của Hội trong việc thúc đẩy quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác giữa nhân dân hai nước Việt Nam và Armenia.

- Thưa ông, xin ông chia sẻ lý do, bối cảnh ra đời của Hội Hữu nghị Việt Nam – Armenia?

Ngay từ khi còn là thành viên của Liên bang Xô Viết, Chính phủ và nhân dân Armenia đã dành cho Việt Nam sự giúp đỡ quý báu, hiệu quả trong thời kỳ kháng chiến giành độc lập, toàn vẹn lãnh thổ; đào tạo cho Việt Nam hàng nghìn cán bộ khoa học kỹ thuật giỏi. Nhiều thế hệ sinh viên, thực tập sinh Việt Nam thời đó nay đã trở thành những cán bộ khoa học, những nhà quản lý cấp cao, đã và đang nắm giữ những vị trí quan trọng trong hệ thống chính trị Việt Nam và có nhiều đóng góp tích cực cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước ngày nay.

Chính sự giúp đỡ quý báu này đã góp phần to lớn trong việc hình thành nền tảng cơ bản, quan trọng của tình hữu nghị giữa hai đất nước, hai dân tộc Việt Nam và Armenia.

Ông Nguyễn Văn Thuận, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Thành ủy thành phố Hải Phòng, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam – Armenia. (Ảnh: TV)

Sau khi Liên bang các nước cộng hòa XHCN Xô Viết tan rã, nước Cộng hòa Armenia tuyên bố độc lập vào ngày 21/9/1991. Ngày 14/7/1992, Việt Nam và Armenia đã chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao song phương, mở đường cho quan hệ hữu nghị và hợp tác trên nhiều lĩnh vực giữa các cơ quan, đoàn thể, tổ chức và người dân hai nước.

Năm 2012, Tổng thống nước Cộng hòa Armenia Serzh Sargsyan và Đoàn đại biểu Armenia thăm chính thức Việt Nam khẳng định mong muốn phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác cùng có lợi giữa hai nước trên nhiều lĩnh vực như kinh tế-thương mại, văn hóa, giáo dục, đào tạo và giao lưu nhân dân. Lãnh đạo hai nước cũng ủng hộ việc thành lập các tổ chức hữu nghị giữa Việt Nam và Armenia nhằm thúc đẩy và phát triển hơn nữa quan hệ giữa hai quốc gia. Trong bối cảnh đó, các cựu lưu học sinh cũng như những người đã từng sống và làm việc tại Cộng hòa Armenia đã đề nghị Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam cho phép thành lập một tổ chức hữu nghị chính thức thực hiện nhiệm vụ đối ngoại nhân dân, làm cầu nối thúc đẩy quan hệ và hợp tác nhiều mặt với Armenia. Được sự hướng dẫn tận tình của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Bộ Nội vụ, ngày 14/3/2014, Hội Hữu nghị Việt Nam - Armenia chính thức được thành lập theo Quyết định số 220/QĐ-BNV của Bộ trưởng Bộ Nội vụ.

Hội Hữu nghị Việt Nam - Armenia là tổ chức thành viên của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam ở Trung ương. Nhiệm vụ trọng tâm trong công tác tổ chức của Hội là phấn đấu mở rộng và phát triển mạng lưới các Chi hội hữu nghị thành viên ở cả Trung ương và địa phương; tập hợp, thu hút đông đảo những tập thể tại các cơ quan, trường học, doanh nghiệp, các cá nhân, những người đã từng học tập và công tác tại Armenia có hiểu biết, yêu mến đất nước Armenia và có mong muốn tự nguyện tham gia vào tổ chức của Hội Hữu nghị Việt Nam- Armenia.

- Xin ông chia sẻ về những hoạt động ý nghĩa và thiết thực nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác, hữu nghị giữa nhân dân hai nước của Hội Hữu nghị Việt Nam - Armenia?

Trong nhiều năm qua, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Hội Hữu nghị Việt Nam - Armenia đã thực hiện nhiều hoạt động hữu nghị, hợp tác có hiệu quả trên các lĩnh vực như: giao lưu hữu nghị, làm cầu nối hợp tác kinh tế, thương mại, văn hoá, du lịch... Hội cũng chú trọng gìn giữ mối quan hệ gắn bó, thân thiết với Đại sứ quán Armenia tại Việt Nam và phát triển quan hệ đối tác với các tổ chức tại nước bạn. Đồng thời, tổ chức các hoạt động giao lưu hữu nghị chào mừng những ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị quan trọng của hai nước, góp phần không nhỏ vào công tác đối ngoại nhân dân nói chung và quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa nhân dân Việt Nam và Armenia nói riêng.

Trong số các hoạt động đó, hoạt động nổi bật và được Hội chú trọng hàng đầu đó là tuyên truyền, quảng bá về đất nước, con người và văn hóa Việt Nam đến với nhân dân Armenia, cũng như giới thiệu văn hoá, truyền thống và các hoạt động kinh tế xã hội của Armenia đến với nhân dân Việt Nam.

Bên cạnh đó, Hội Hữu nghị Việt Nam - Armenia cũng làm tốt vai trò cầu nối thúc đẩy hợp tác giữa các cơ quan, tổ chức và nhân dân hai nước. Hội luôn đồng hành cùng Đại sứ quán Armenia tại Việt Nam thúc đẩy các hoạt động kết nối kinh tế, văn hoá, giáo dục một cách thường niên, tổ chức đón các đoàn doanh nghiệp của Armenia sang Việt Nam cũng tổ chức các đoàn của Hội sang thăm, làm việc tại Armenia. Hàng năm, Hội tổ chức cho Đại sứ và cán bộ Đại sứ quán Armenia và hội viên đi tham quan các địa danh lịch sử, giao lưu, tìm hiểu văn hoá tại các địa phương trong cả nước như Hà Giang, Cát Bà, Bắc Ninh... Đồng thời, hỗ trợ nhiều chương trình làm việc cho Đại sứ Armenia với lãnh đạo các tỉnh, thành phố của Việt Nam, cũng như các Ban, ngành, cơ quan hữu quan của Việt Nam, góp phần thúc đẩy quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác giữa hai quốc gia, hai dân tộc và nhân dân hai nước.

Hình ảnh tại Giao lưu hữu nghị kỷ niệm 28 năm Quốc khánh Armenia và 74 năm Quốc khánh Việt Nam ngày 14/9/2019. (Ảnh: TV)

Từ khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á Âu (EAEU) mà trong đó Cộng hòa Armenia là một thành viên chính thức có hiệu lực, thương mại song phương giữa Việt Nam và Armenia phát triển mạnh mẽ, có chiều sâu trên nhiều lĩnh vực. Để đạt được những thành quả đó có sự đóng góp không nhỏ từ Hội Hữu nghị Việt Nam – Armenia trong việc kết nối, đẩy mạnh các hoạt động hợp tác, đầu tư thương mại giữa các doanh nghiệp, cơ quan bộ ngành và các địa phương hai nước.

Đặc biệt, tháng 5/2020, với tinh thần "tương thân tương ái", "uống nước nhớ nguồn", nhằm chia sẻ những tổn thất nặng nề mà nhân dân Armenia phải gánh chịu trong đại dịch COVID-19, Hội đã phát động chương trình quyên góp ủng hộ nhân dân Armenia và nhận được sự hưởng ứng, tham gia tích cực của đông đảo hội viên, trong đó có nhiều cá nhân không thuộc Hội.

Ngày 17/6/2020, Hội đã tổ chức Lễ trao tặng số tiền quyên góp ủng hộ nhân dân Armenia phòng chống dịch COVID-19 là 121.300.000đ (tương đương 5.000 USD) thông qua Đại sứ quán Ác-mê-ni-a tại Việt Nam. Món quà là hành động kịp thời, mang ý nghĩa và tính biểu trưng rất lớn, thể hiện sự quan tâm, tình hữu nghị gắn bó thủy chung giữa hai quốc gia, hai dân tộc, bên cạnh đó thể hiện tình cảm chân thành cũng như mong muốn tốt đẹp của toàn thể hội viên Hội Hữu nghị Việt Nam- Armenia nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung đối với nhân dân Armenia anh em.

Trước nghĩa cử cao đẹp trên, Giám đốc điều hành Quỹ “Vì nhân dân Armenia” Hayastan của Nhà nước Armenia đã gửi thư cảm ơn tới toàn thể hội viên của Hội và nhấn mạnh các cựu lưu học sinh Việt Nam luôn là một phần quan trọng trong trái tim và khối óc của mỗi người dân Armenia.

Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Armenia Nguyễn Văn Thuận (bên phải) trao số tiền 121.300.000đ quyên góp, ủng hộ nhân dân Armenia chống dịch COVID-19 cho Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Armenia tại Việt Nam Vahram Kazhoyan ngày 17/6/2020. (Ảnh: TV)

- Ông đánh giá như thế nào về vai trò của đối ngoại nhân dân trong thành tựu chung của quan hệ hai nước Việt Nam - Armenia?

Ngay sau khi Việt Nam và Armenia chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao song phương vào ngày 14/7/1992, cơ hội hợp tác trên nhiều lĩnh vực đã được mở ra và có không ít tiềm năng để phát triển. Tuy nhiên, để các hoạt động hợp tác thực sự đi vào chiều sâu, có hiệu quả thiết thực và bền chặt thì các hoạt động hữu nghị và tăng cường sự hiểu biết giữa nhân dân hai nước đóng vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy sự hiểu biết, tin cậy lẫn nhau, góp phần tạo dựng mối quan hệ hợp tác sâu sắc, hiệu quả và mang lại lợi ích cho nhân dân hai nước.

Kể từ khi thành lập (năm 2014) đến nay, Hội Hữu nghị Việt Nam - Armenia luôn cố gắng nỗ lực vượt qua những khó khăn, thực hiện tốt những công việc và nhiệm vụ chính trị được giao, đạt được những thành tích đáng khích lệ, góp phần duy trì và phát triển quan hệ đoàn kết, hữu nghị và hợp tác giữa hai nước, tăng cường giao lưu, hiểu biết giữa nhân dân Việt Nam và Armenia. Qua đó khẳng định vai trò của Hội là cầu nối quan trọng, nền tảng vững chắc cho mối quan hệ hợp tác giữa hai quốc gia.

Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam Nguyễn Phương Nga đã trao Kỷ niệm chương “Vì hòa bình, hữu nghị giữa các dân tộc” tặng Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Armenia tại Việt Nam Raisa Vardanyan ngày 5/4/2019. (Ảnh: TV)

- Trong thời gian tới, Hội Hữu nghị Việt Nam – Armenia có phương hướng, kế hoạch gì nhằm phát triển quan hệ giữa nhân dân hai nước, thưa ông?

Nhằm thúc đẩy hơn nữa hoạt động hữu nghị giữa nhân dân hai nước, Hội Hữu nghị Việt Nam – Armenia phối hợp cùng với Đại sứ quán Armenia tại Việt Nam và một số tổ chức quần chúng của Armenia xúc tiến thành lập một đối tác tương ứng đó là Hội Hữu nghị Armenia – Việt Nam tại Cộng hòa Armenia. Đề xuất này cũng được đưa ra trong các cuộc làm việc giữa đoàn đại biểu của Hội Hữu nghị Việt Nam - Armenia với các Bộ và cơ quan chức năng của Armenia và nhận được sự ủng hộ của phía bạn. Bên cạnh đó, Hội cũng tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các hoạt động cầu nối kết nối giữa các doanh nghiệp, trường đại học và các tổ chức nhân dân của hai nước sang thăm, làm việc tại Việt Nam và Armenia tìm hiểu cơ hội đầu tư, thúc đẩy hợp tác kinh tế, văn hoá, giáo dục và đào tạo. Qua đó tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, địa phương của Việt Nam có cơ hội tiếp xúc, xây dựng và phát triển quan hệ hợp tác về kinh tế, văn hoá, giáo dục, đào tạo và khoa học công nghệ với các tổ chức kinh tế và địa phương của nước bạn. Đặc biệt khi hai nước đã có khung hợp tác trong Hiệp định kinh tế Á-Âu (EAEU), việc phát triển mối quan hệ Việt Nam - Armenia trong thời gian tới cần phải được xây dựng một cách bài bản với các kế hoạch, bước đi cụ thể, phù hợp và thiết thực hơn nữa.

Hội Hữu nghị Việt Nam- Armenia cũng đề nghị Chính phủ Việt Nam quan tâm hơn nữa đến việc mở cơ quan đại diện ngoại giao chính thức của Việt Nam tại Cộng hòa Armenia trong bối cảnh quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước ngày càng phát triển tốt đẹp. Đề xuất này đã được các cơ quan chức năng của Việt Nam ghi nhận và sẽ xem xét trong thời gian thích hợp.

Có thể nói, để phát triển mạnh mẽ mối quan hệ giữa nhân dân hai nước thời gian qua có sự đóng góp không nhỏ của những người Việt Nam từng sinh sống, học tập và làm việc tại Armenia. Nhiều người coi Armenia là quê hương thứ hai, đồng thời kết nối và tạo dựng được quan hệ với nhiều người bạn Armenia thân thiết cũng yêu mến Việt Nam. Họ luôn là những nhân tố nhiệt huyết, gắn bó với các hoạt động của Hội, đồng thời thông qua Hội thêm yêu mến và gắn bó thân thiết với các cán bộ ngoại giao của nước bạn, tích cực tham gia và hỗ trợ các hoạt động của Đại sứ quán Armenia tại Việt Nam, trong đó có những sự kiện lớn có ý nghĩa chính trị quan trọng như tổ chức buổi gặp mặt hữu nghị giữa Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan và phu nhân với các cựu sinh viên Việt Nam tại Armenia nhân chuyến thăm chính thức của Thủ tướng nước bạn tới Việt Nam (tháng 7/2019).

Với trách nhiệm của một tổ chức hữu nghị nhân dân, với tình cảm của những người đã từng gắn bó với đất nước và con người Armenia, Hội Hữu nghị Việt Nam - Armenia sẽ nỗ lực không ngừng để hoàn thành tốt nhiệm vụ và sứ mệnh của mình trong việc gìn giữ và phát triển mối quan hệ hữu nghị và hợp tác truyền thống tốt đẹp giữa Việt Nam và Armenia.

Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Armenia Nguyễn Văn Thuận tặng quà lưu niệm cho Thủ tướng Cộng hòa Armenia Nikol Pashinyan và phu nhân ngày 5/7/2019. (Ảnh: TV)

- Ông kỳ vọng như thế nào về mối quan hệ giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Armenia?

Kế thừa mối quan hệ giữa Việt Nam và Liên Xô trước đây, trong gần 30 năm qua, kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao (ngày 14/7/1992), Việt Nam và Armenia luôn coi trọng việc duy trì, củng cố và phát triển quan hệ chính trị tốt đẹp giữa hai nước. Armenia đã từng dành cho nhân dân Việt Nam sự giúp đỡ quý báu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước, trong đó có hoạt động hỗ trợ đào tạo cho hàng nghìn cán bộ, sinh viên Việt Nam. Ngày nay, hai bên thường xuyên phối hợp và ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn quốc tế. Tuy nhiên, thành tựu hợp tác giữa hai nước, đặc biệt quan hệ kinh tế - thương mại và đầu tư còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng và nhu cầu của mỗi nước.

Năm 2020 và 2021 là những năm đầy biến động khi cả thế giới phải đối mặt với đại dịch COVID-19 chưa từng xảy ra trong lịch sử, làm gián đoạn nhiều hoạt động và gây ảnh hưởng nặng nề cho các quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam và Armenia. Hiện nay hai nước đang nỗ lực vượt lên những khó khăn này nhằm vun đắp mối quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai dân tộc, hai quốc gia và nhân dân hai nước.

Tôi tin rằng Việt Nam và Armenia luôn có những sự thấu hiểu, chia sẻ khó khăn trong quá khứ, sẽ tiếp tục cùng nhau xây đắp và không ngừng phát triển mối quan hệ truyền thống quý báu này ở hiện tại và tương lai. Trong thời gian tới, hai quốc gia sẽ có những bước phát triển hơn nữa trong khuôn Hiệp định kinh tế Á Âu (EAEU), đặc biệt trong lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm và có tiềm năng, thế mạnh. Ví dụ như Việt Nam có tiềm năng trong phát triển các ngành nghề cơ khí, những vấn đề liên quan đến phát triển nông sản. Phía Armenia cũng có tiềm năng là các ngành nghề liên quan đến tài chính, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, khoa học công nghệ,… Đây là những lĩnh vực mà cả hai bên đều có thể khai thác, phục vụ cho sự phát triển của mỗi quốc gia, đồng thời góp phần cho sự phát triển chung của quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác Việt Nam - Armenia.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

N.Nghiêm th/Tạp chí Thời đại